Bond voor landpachters en eigen grondgebruikers

Als je geen handjes hebt kun je niks pakken

Het Stikstoftransitiefonds is door de Tweede Kamer gekomen. Door de uitslag van de provinciale statenverkiezing en de gevolgen hiervan voor de samenstelling van de Eerste Kamer, is het zeer waarschijnlijk dat het Stikstoftransitiefonds hier zal blijven steken. Het slechte nieuws is dat er dan weer even niets gaat gebeuren en de onzekerheid voor veel bedrijven nog weer langer gaat duren. Overigens moeten we niet verwachten – of het transitiefonds nu wel of niet verder komt – dat er dit jaar nog veel voortgang gemaakt gaat worden op dit dossier. Het zal dus nog even duren voordat duidelijk is wie een piekbelaster is, en hoe het zal gaan met de stoppers, de verplaatsers, en de aanpassers. Ook de PAS-melders komen niet onmiddellijk uit hun benarde positie. 

Ook als er wel beleidsmatig voortgang geboekt zou worden, dan heeft de overheid momenteel niet een uitvoeringsapparaat om aan al de voornemens handen en voeten te geven. Iedereen weet dat als je geen handjes hebt, je niets kan pakken. De handjes van de overheid zijn wegbezuinigd of zo ver ingekort dat ze tekortschieten.  

Waar ooit het ministerie van Landbouw via de districtsbureaus tot in de haarvaten van de sectoren aanwezig was, is nu het grote niets ontstaan. Op dit moment is niet bekend wie dan met al die nog aan te wijzen piekbelasters in gesprek gaat. Wie gaat de in de te richten grondbank beheren, waarin de aangekochte gronden moeten worden ondergebracht? De vroegere Dienst Landelijk Gebied is weg, net als het Bureau Beheer Landbouwgronden. Gaan we dat onderbrengen bij de provincies, en zijn die daartoe in staat? Is er dan de garantie van eenheid van beleid, of gaat het uitmaken in welke provincie je als boer je bedrijf hebt? 

Is het Rijksvastgoedbedrijf wellicht de aangewezen partij? Kan deze organisatie die ontstaan is uit een fusie van de Dienst der Domeinen, de Rijksgebouwendienst en Defensie Vastgoed, dat wel? Op dit moment heeft deze dienst de handen meer dan vol aan het beheren van de landbouwgronden die in bezit zijn van het rijk. Een grotere rol voor het RVB vraagt om een grote investering in deze dienst en roept vragen op over de aansturing van deze dienst. Ligt het dan nog voor de hand dat deze dienst ondergebracht is bij het ministerie van Binnenlandse Zaken?

Naast alle ellende heeft de stikstofproblematiek ook nog iets goeds opgeleverd: iedereen is wakker. Dat het met de Kaderrichtlijn Water allemaal wel goed gaat komen voor het 2027 is, gelooft niemand meer. En dat de EU Natuurherstelwet wel gaat meevallen ook niet, ondanks de sussende woorden van Frans Timmermans vanuit Brussel.

Minister Van der Wal zei in een commissievergadering van de commissie Landbouw dat het verslechteringsverbod – dat inhoudt dat alle natuur niet achteruit mag gaan – kan leiden tot een verlamming van allerlei ontwikkelingen, omdat in een klein vol land als Nederland de natuur altijd dichtbij is. 

De minister vreest, bij ongewijzigde inwerkingtreding van de EU verordening met betrekking tot het herstel van de natuur, ook wel de natuurherstelwet genoemd, dat rechters altijd de meest strikte uitleg van de verordening zullen kiezen. Het verleden geeft op dit vlak geen vertrouwen. Ik ben het niet vaak eens met deze minister, maar op dit onderdeel wel.