De kracht van herhaling

Herhaling werkt. Dat is iets wat men in de reclamewereld al heel lang weet. Het is niet nodig het beste product te verkopen, het gaat erom mensen te laten geloven dat jij het beste product verkoopt. Als de boodschap maar vaak genoeg herhaald wordt, dan wordt de boodschap waar, ook als het onzin is.

Onzin is er genoeg. Het was in een uitzending van OP1 dat Rob Jetten van D66 vertelde waarom we onmiddellijk met stikstof aan de gang zouden moeten. Doordat er zoveel stikstof werd uitgestoten hing er een deken van stikstof boven het land die gaandeweg naar beneden zou komen om zijn verstikkende werking uit te oefenen. Zijn onzinnige bijdrage aan het stikstofdebat bleef aan de tafel van OP1 helaas onweersproken. De stikstoftheorie van Rob werd daarna gelukkig niet herhaald. 

In de Kamercommissie voor Landbouw vertelde de minister van stikstof hoe het nu zat met die stikstof. Stikstof cumuleerde in de bodem met alle vreselijke gevolgen van dien. De Kamerleden hoorden het aan. Niemand vroeg hoe dat nu exact in zijn werk ging met die wonderbaarlijke stikstofvermenigvuldiging. Het verhaal van de minister werd gelukkig niet herhaald.

Wat wel regelmatig herhaald wordt, is het verhaal dat je van glyfosaat de ziekte van Parkinson krijgt. Hoewel hiervoor geen bewijs is, wordt er regelmatig een wetenschapper voor de camera gehaald, zoals op 11 januari jl. in het programma Pointer. Hij was bereid te zeggen, nadat de journalist in het programma de suggestie had gedaan dat je er kanker van zou krijgen, dat er weliswaar geen bewijs is voor de schadelijkheid, maar dat hij wel een vermoeden heeft dat het waar zou kunnen zijn. In het programma werd glyfosaat en gewasbescherming in het algemeen, probleemloos door elkaar gebruikt, maar dat terzijde. 

In de rest van het programma werden de vermeende complotten van de chemie-lobby uit de doeken gedaan en de toelatingsprocedure van middelen in twijfel getrokken. Het schrikbeeld van voedseltekorten, opgeroepen door de industrie en boeren, was bangmakerij. Niets van aantrekken dus.

We staan elke dag bloot aan invloeden vanuit onze omgeving. Fijnstof schijnt schadelijk te zijn op meer dan één manier. Wat effecten zijn van microplastics is onduidelijk, maar wel is duidelijk dat ze overal aanwezig zijn tot in de wortels van de planten die we eten. Pfas, een stof die nooit meer weggaat, is overal in het milieu aanwezig en ook in ons. Wat dat met ons doet is onduidelijk. Kortom, gevaar is overal.

Dat glyfosaat niet bewezen schadelijk is, is niet belangrijk. Dat de toelating en het gebruik van gewasbescherming met veel waarborgen omgeven is en ons veel gebracht heeft, is niet belangrijk. Het gaat niet om feiten. Het gaat erom dat iedereen moet weten dat glyfosaat een middel is dat uit voorzorg verboden moet worden omdat het slecht is, gemaakt door slechte mensen, en dat dit uiteindelijk ooit zal blijken. Daarom moet zo vaak mogelijk herhaald worden dat glyfosaat een gevaar is. Als dat maar vaak genoeg herhaald wordt, dan zal iedereen dat geloven. De kracht van de herhaling is niet te weerstaan. Zo wordt onzin uiteindelijk waarheid: herhalen, herhalen.