Een oud idee

Frans Timmermans kwam tijdens de Binnenhoflezing met een idee. Frans Timmermans heeft wel vaker ideeën. Die ideeën verraden vaak een zekere afkeer van alles wat landbouw is. Frans Timmermans komt met een idee om de woningcrisis aan te pakken. Het voorstel is dat de overheid landbouwgrond koopt en die gaat herbestemmen voor woningen en natuur. 

“De intensieve veehouderij legt een te grote claim op onze ruimte en gijzelt ons land”, zegt Frans Timmermans. Deze stelling werd door Frans Timmermans niet verder onderbouwd, maar populisme is Frans Timmermans niet vreemd: de stelling zal het zeker goed gedaan hebben bij de eigen achterban.

Dat nadenken over of en hoe er meer regie op de ruimte en wonen kan plaatsvinden is zeker een goed idee. Uitbreiden van de verstedelijkte ruimte ten koste van de open ruimte is dat zeker niet. 

Heeft Nederland te weinig woonruimte of wordt de woonruimte niet goed benut? Dit is een vraag die Ton van Rietbergen en Casper van Rietbergen – beide economisch geografen aan de Universiteit Utrecht – eerder al opwierpen. Zij komen tot de conclusie dat de Nederlander ruim woont in vergelijking met het buitenland en dat veel woningen ‘onderbewoond’ worden. De gemiddelde bezetting is gedaald van 3,52 in 1963 naar 2,12 mens in 2023. Overheidsingrijpen in de stedelijke ruimte ligt dus voor de hand om de woonruimte en de woonbehoefte op elkaar af te stemmen. Zij bepleiten dit in een opinieartikel met de kop ‘Het woningtekort is niet het probleem, wel de verdeling’ in de Volkskrant van 29 augustus 2024.

Met het bereiken van het aantal van 18 miljoen inwoners in Nederland zijn we nogmaals klemmend op het feit gedrukt dat Nederland klein en heel erg vol is. Gelijktijdig willen we een landbouw die extensiveert en een uitbreiding van de natuur.

Doordat er veel boeren stoppen ontstaat er ruimte. Ruimte om te extensiveren in de landbouw. Ruimte voor natuur. Ruimte voor biologische landbouw. Ruimte voor jonge boeren en ruimte voor structuurverbetering van de landbouw. Het idee van Frans Timmermans om de overheid een actievere rol te geven op de grondmarkt is niet op voorhand een slecht idee. Het gaat er vooral om dat er een plan onderligt over wat te doen met grond in handen van de overheid. Hoe de overheid dat nu doet via het Rijksvastgoedbedrijf is een voorbeeld dat laat zien dat het beter kan en beter moet. 

Het uitgeven van overheidsgrond in langdurige pacht kan dan een instrument zijn dat een nuttige dienst kan bewijzen. En het maakt het mogelijk om inhoud te geven aan beleidsvoornemens die nu vaak blijven steken in goede bedoelingen, zoals het ondersteunen van jonge boeren.

Landbouwgrond omzetten in woningen is de oplossing van vijftig jaar geleden. Een oplossing uit de tijd dat Frans Timmermans jong was. Frans Timmermans is niet meer jong en zijn oplossing voor de woningcrisis is oud en achterhaald.