Erfpacht? In geval van twijfel niet doen

In verschillende bladen, vakbladen maar ook andere, kon u in de afgelopen periode lezen dat ASR korting wil geven op de pacht. Die pacht is bij ASR vooral erfpacht. Die korting kan een pachter van ASR krijgen als hij meedoet met wat de Open Bodemindex is gaan heten. In dit systeem wordt de bodemkwaliteit gemonitord, zoals die is gedefinieerd door ASR, de Rabo en het waterbedrijf Vitens. De bodemkwaliteit is de binnenkomer, maar voor ASR staat de waarde van hun beleggingen in landbouwgrond centraal. Het gaat om geld. ASR is geen filantropische organisatie, maar een verzekeraar die ook met landbouwgrond geld wil verdienen. Het initiatief van ASR werd breed geprezen. Het Kamerlid van CU, Grinwis, stelde ASR als voorbeeld voor anderen. Dat het ASR eigenlijk geen geld kost, volgens ASR, en dat het monitoren van de bodemkwaliteit niet vrijblijvend is, bleef onderbelicht. Pr-technisch was dit voor ASR in ieder geval een geslaagde actie.

Kijkend naar de inhoud is de eerste vraag waar ASR dan korting op geeft. ASR werkt veel met erfpachtconstructies en de daarbij behorende inkoop en canon staan niet bekend als het koopje van de week. Een korting op heel veel resulteert niet op voorhand in een aantrekkelijk bod. De korting is ook beperkt. De korting loopt in een beperkte periode af. Het is een introductiekorting. De aangegane verplichtingen op het gebied van bodemkwaliteit blijven uiteraard. Dat de voorwaarden waaraan moet worden voldaan zullen toenemen, is een zekerheid. 

Erfpacht, met of zonder ASR, is altijd weer een moeilijk punt. Regelmatig benaderen leden de Bond met adviesvragen over erfpacht. Erfpacht lijkt een oplossing om een bedrijfsuitbreiding of een overname te financieren. Natuurlijk is buurmans grond maar een keer te koop. Maar juist dan is het extra oppassen geblazen. Buurmans grond is pas dan aantrekkelijk als het bijdraagt aan de winst van de onderneming. Als een bedrijfsuitbreiding eigenlijk alleen maar meer werk oplevert zonder extra inkomen, dan is het beter alles te laten zoals het was. Voor niets werken kan altijd nog. 

In deze Landpachter gaan we uitgebreid in op erfpacht. De vraag wat je er mee kan, en vooral ook wat niet, komt aan de orde. In de navolgende artikelen staan we stil bij wat bijvoorbeeld het effect is van een verhoging van de erfpachtcanon op basis van de Consumenten Prijsindex (CPI). De CPI zorgt ervoor dat de erfpacht ieder jaar omhoog gaat en nooit zal dalen. De verhoging met de CPI zorgt ervoor dat u sneller dan gedacht het dubbele van de canon betaalt dan waarmee is gestart.

Na jaren van lage rente en lage inflatie breekt nu een periode aan van hoge inflatie en, uiteindelijk en onvermijdelijk, hoge rente. Waar economen eerder nog spraken over een tijdelijk hogere inflatie, is er nu overeenstemming over een langdurige hoge inflatie. Hoge inflatie, hoge CPI, hoge erfpachtcanon. 

Erfpacht past eigenlijk niet bij de grondgebonden landbouw waar de prijzen van de landbouwproducten in reële termen niet stijgen en de grondwaarde op basis van andere dan landbouwkundige overwegingen wel. 

Iedere boer moet zijn eigen keuze maken, maar bij erfpacht geldt vooral ‘bezint eer ge begint’.

Hans Meijer, waarnemend voorzitter