Glyfosaat en de groene onderbuik

In Duitsland hebben ze een nieuwe regering. Die regering wil veel dingen gaan doen. Een van die dingen is het verbieden van glyfosaat in 2023. Eerder heeft de regering van Oostenrijk geprobeerd glyfosaat te verbieden. Verschillende gemeenten in Frankrijk zijn met een verbod op glyfosaat aan de gang gegaan. Ook in de Tweede Kamer zijn er mensen die het middel in de ban willen doen. Tot nu toe allemaal zonder resultaat, omdat het middel in de EU is toegelaten en Brussel het verbieden verbiedt. Er is haat tegen glyfosaat.

Vier landen (Frankrijk, Hongarije, Zweden en Nederland) mochten uit naam van Europa en in het kader van de herbeoordeling van het middel in 2022, onderzoek doen naar de wetenschappelijke feiten over glyfosaat. Deze groep, de Assessment Group on Glyphosate (AGG) kwam recentelijk met een rapport van maar liefst 11.000 pagina’s. De conclusies zijn helder: Glyfosaat veroorzaakt geen mutaties in geslachtscellen, is niet schadelijk voor de voortplanting, is niet kankerverwekkend, is niet toxisch en heeft een geringe invloed op het milieu. De wetenschap heeft gesproken. Klaar, zou je denken; niet dus.

Wat is er zo vreselijk aan glyfosaat? Wat heeft de haat tegen glyfosaat veroorzaakt? 

Glyfosaat is een herbicide – effectief tegen probleemonkruid, brede gebruiksmogelijkheid, korte wachttijd – dat kans gezien heeft om het symbool te worden van alles wat sommige mensen tegen gewasbeschermingsmiddelen hebben. Of zoals ze dat bij de Partij voor de Dieren noemen ‘landbouwgif’. Tegen ‘big farma’, tegen ‘industriële landbouw’ en dus ook tegen glyfosaat. Glyfosaat heeft geen schadelijkheidsprobleem. Glyfosaat heeft een imagoprobleem. Glyfosaat is geframed als anti-duurzaam en antimilieu. 

Patenthouder van Glyfosaat was de Amerikaanse firma Monsanto. Zij brachten het op de markt onder de naam Round-Up. Monsanto, inmiddels overgenomen door Bayer, was een firma die kans gezien heeft gewassen genetisch te manipuleren, zodat ze Round-Up resistent geworden zijn. Round-Up ready heet dat. Dat, en de manier van zaken doen van Monsanto, heeft de mening over het middel gevoed. Dat heeft ons niet gehinderd de Round-Up ready soja en mais, ruim geteeld in Noord- en Zuid-America, hier op de markt toe te laten en te verwerken in voer en voedsel.  

Steeds meer verpachters willen het middel contractueel uitsluiten. De pachter mag het niet meer gebruiken, vinden ze, omdat ze de macht denken te hebben de pachter te verbieden wat anderen is toegestaan. Ook verwachten ze zo zelf een wat groener profiel te krijgen. 

Eerder is rechterlijk uitgesproken dat het uitsluiten van glyfosaat geen buitensporig beding is indien de verpachter accepteert dat het gepachte door het ontbreken van de inzet van glyfosaat in een mindere toestand kan raken.

Het echte probleem met glyfosaat is dat als we accepteren dat de onderbuik de plaats van de wetenschap, wet en het vakmanschap van de boer gaat innemen, we op een hellend vlak zullen belanden. Nu is het glyfosaat aan de beurt, maar straks ongetwijfeld iets anders waar de meute zich op zal storten. Het gewasbeschermingsbeleid moet niet ad-hoc via pacht en de rechter geregeld worden. Wetenschap, Wet en Europa, wijzen ons de betere weg. O ja, voor wie het niet wist, wetenschap is niet ‘gewoon een mening’.