Het jaar is nieuw, de problemen niet

Ooit was er een postbus-51-bericht in het kader van de brandpreventie. In dat bericht trad een gestileerd brandweermannetje op die ons voorhield dat branden ontstaan door de drie O’s. Het ging daarbij om Onachtzaamheid, Onwetendheid en Onnadenkendheid. Ik moet regelmatig denken aan die drie O’s in relatie tot het handelen van de overheid. De drie O’s vermijden kan niet alleen brand voorkomen, maar ook beleidsmissers. Want hoewel het jaar nieuw is zijn de problemen waarmee we worden geconfronteerd dat niet. Neem de PAS-melders problematiek, waarvan de minister onmiddellijk toegeeft dat de PAS-melders te goeder trouw zijn en dat ze slachtoffer zijn van overheidsfalen, dat is ontstaan door onachtzaamheid en voorkomen had moeten worden. De stikstofproblematiek is nog bij ons, de toeslagaffaire is nog niet opgelost, vliegveld Lelystad is dicht en Ter Apel is nog steeds overvol.

Recentelijk is het aanwijzen van de Nutriënten Verontreinigde gebieden over het land uitgestort. Die zou samenhangen met de Kader Richtlijn Water en het uitfaseren van de derogatie. De kaderrichtlijn water is niet gisteren tot ons gekomen. Dat de derogatie niet eeuwig zou duren was te voorzien. Hier had iets eerder beginnen met nadenken veel kunnen opleveren. Bovendien is in een dichtbevolkt land als Nederland de waterkwaliteit geen exclusieve verantwoordelijkheid van de landbouw. Gaan we een sanering van industriële lozingsvergunningen zien? 

Kiezen voor het werken met verouderde waterschapsgegevens en dat verkopen met een beroep op het gelijkheidsbeginsel is wel heel gemakzuchtig. Het gelijkheidsbeginsel vraagt niet dat je iedereen even slecht behandeld. Het gevolg is een inkomensverlaging. 20% minder mest is minder groei, is minder gewasopbrengst. Dit is niet iets wat goed doordacht lijkt te zijn. Compensatie voor de te lijden schade lijkt mij voor de hand te liggen. 

Dat de aangewezen NV-gebieden niet samenvallen met de pachtnormgebieden is het ministerie kennelijk ontgaan als gevolg van onwetendheid. Dat dit gevolgen heeft voor het bepalen van de pachtnormen eveneens. De pachtnormen worden nu vastgesteld op basis van het opbrengend vermogen van de grond per pachtnormgebied. Per pachtnormgebied wordt dit bepaald op grond van de resultaten van de bedrijven uit het Bedrijveninformatienet. Een deel van deze bedrijven per pachtnormgebied valt nu in een NV-gebied en een ander deel valt daar niet in. Dit probleem had niet hoeven te worden opgelost als het probleem niet eerst was gemaakt. De drie O’s hadden vermeden moeten worden.

Wat zou een goed advies zijn voor de overheid en het ministerie van LNV in het bijzonder?

Beter nadenken is natuurlijk een voor de hand liggend advies. Evenzo is het een voor de hand liggend advies de verleiding van de gemakkelijke oplossingen te weerstaan. De weg naar de ondergang is breed, recht en dient te worden gemeden. 

Ten slotte is het investeren in de kennis van ambtenaren absoluut noodzakelijk. Dat bij een cursus over pacht rentmeesters aanwezig zijn, medewerkers van provincies en gemeenten, maar nooit Rijksambtenaren, zegt op zich al genoeg. Pacht is niet ingewikkeld als je weet waar het over gaat. Ook voor Rijksambtenaren is deze kennis bereikbaar. Het is niet nodig onwetend te zijn.