Kiezen voor grondgebondenheid vraagt om meer bestuurskracht dan er nu is
De perspectiefbrief die de vorige minister van landbouw naar de Kamer zou sturen, komt er niet. De perspectiefbrief is van tafel, zei de huidige minister Adema. In plaats daarvan komt er een landbouwakkoord in maart van het volgende jaar. Dat akkoord gaat gesloten worden tussen de landbouw, overheid en ketenpartijen en moet de richting voor de landbouw tot 2040 aangeven. Tijdens het debat over het rapport Remkes kwamen twee punten met enige regelmaat terug. De eerste was de vraag of 2030 voor het halveren van de stikstofuitstoot nu wel of niet de deadline moet zijn? De andere was de vraag wat dat landbouwakkoord dan zou moeten gaan inhouden. Daarover komt een brief die nu geen perspectiefbrief meer gaat heten maar hoofdlijnenbrief. In die brief gaat Adema globale lijnen van ontwikkeling van transitie voor de landbouw aangeven. Niet met twee cijfers achter de komma want er moet nog wel wat te onderhandelen zijn met de landbouwsector, zei Adema. Om het toch wat concreet te maken noemde hij dat grondgebondenheid onderdeel zou worden van het landbouwakkoord. Grondgebondenheid zou dan in ieder geval moeten gaan over GVE-normen/ha en over mest.
De aantrekkelijkheid van een GVE-norm is dat het een simpel stelsel kan veroorzaken. Uitgaande van 170 kg N/ha kom je op grofweg 1,5 GVE per ha. Hier houdt simpel dan ook gelijk op. Terecht werd er in de Kamer gevraagd naar hoe de inkomensvorming van de veehouder er dan zou gaan uitzien.
Nederland is niet groter dan dat het is. Met 18 mln. mensen willen we meer natuur, 1 mln. huizen, infrastructuur, bedrijvigheid, en landbouw. Grondgebonden landbouw lijkt simpel en logisch, maar niet als je moet vertrekken van waar we nu zijn. De druk op de grondmarkt, die nu al hoog is, neemt toe. Grondgebondenheid roept vragen op. In de eerste plaats, wat is het? En, als we dat weten, worden de varkens en kippen ook grondgebonden? Leveren samenwerkingsverbanden tussen plantaardig en dierlijk grondgebondenheid op? Wat zijn de randvoorwaarden waaronder dat zou kunnen? Kan dat volgens de pachtregels? Welke wetten moeten verder worden aangepast om grondgebondenheid mogelijk te maken? Gaat de overheid dan ook ingrijpen in de markt voor landbouwgrond en korte pacht, of gaat de overheid maar aan een knop draaien en vervolgens de chaos zijn gang laten gaan.
Tjeerd de Groot heeft regelmatig gezegd dat de boer met de grondgebonden kringlooplandbouw meer gaat verdienen met minder vee. Die bewering, waarvan de Groot nooit heeft kunnen of willen zeggen hoe dat in zijn werk gaat, zal dan handen en voeten moeten krijgen. Dat zal allemaal moeten gebeuren in EU verband, omdat Nederland geen eiland is.Jesse Klaver (Groen Links) zei in het debat: “Kamerbreed is gevraagd om duidelijk te maken wat de inzet van de overheid is om die transitie mogelijk te maken. Dat wij niet alleen iets willen afpakken van de boeren, maar dat we ook iets te bieden hebben. Ik heb nog steeds geen idee wat die overheid te bieden heeft aan boeren.” Daarna zei hij dat hij sterk de indruk heeft dat ook op het departement van minister Adema er niemand is met ook maar een begin van een idee hoe dat perspectief eruit zou moeten zien. Dat laatste zou wel eens vreselijk waar kunnen zijn.
