Kusje erop
In 2030 de helft minder stikstof. Honderden bedrijven weg. Het deed zeer in boerenland. Men werd boos in boerenland. De boerenvoormannen riepen in koor dat ze dit niet gingen accepteren. De trekkers reden. Chaos in heel het land. Wopke Hoekstra van het CDA zei dat het anders moest. Hij wilde geen harde datum. Geen 2030. Hij was tegen 2030 en toch voor het regeerakkoord waar die 2030 ook in stond. Wopke was net zo in de war als de rest van het land. Het werd alleen maar erger. De derogatie ging voor de bijl. Henk Staghouwer hield het na zelfonderzoek voor gezien. Hij kon het niet, en dat vond hijzelf ook.
Wat te doen als goede raad duur is? Johan Remkes bellen. Johan kwam, zag, sprak met iedereen, en schreef een rapport.
Johan gaf een persconferentie. Hij sprak heel het land toe en het land luisterde ademloos naar Johan. De rede van Johan was groots en meeslepend. Johan begreep de boeren. Johan had de wanhoop in de ogen van redelijke mensen gezien. Johan sprak over de kloof tussen de stad en het platteland. Johan sprak over de stadse fratsen die over het platteland werden uitgestort. Johan zei ‘foei’ tegen de regering. Foei en schande, sprak hij over het wankelende beleid. Terwijl het land luisterde voelden de boeren zich gehoord. Het was balsem voor de boerenziel. Het deed nog steeds zeer, maar een kusje erop van Johan, dat hielp toch een beetje.
Het rapport van Johan was een geschenk aan de nieuwe minister van Landbouw, zei Johan. Het geschenk hield in dat de datum van 2030 bleef bestaan. De halvering ook. Het opruimen van zeshonderd piekbelasters, en wel binnen een jaar, ook. Hoe warm de woorden van Johan ook waren geweest, feitelijk was er niets veranderd. Het geschenk aan de nieuwe minister van Landbouw was niet direct begerenswaardig. De moeilijkheidsgraad van de te volbrengen taak van de nieuwe minister was met het uitbrengen van het rapport nog wat verder toegenomen, terwijl dat bijna niet meer mogelijk leek.
Ik zag politici op de TV die ineens het onacceptabele acceptabel vonden. Sjaak van de Tak, voorzitter van LTO, zei dat Remkes van hem een zeven kreeg. Met een zeven ga je over, dat weet iedereen. Wat ook iedereen weet is dat Sjaak nog niet heel lang daarvoor had gezegd dat als 2030 niet van tafel zou gaan er met de boeren niet verder te praten zou zijn. Nu waren een tweetal ‘evaluatiemomenten’ in 2025 en 2028 voldoende voor Sjaak. Ook de Leidse stikstofprofessor Jan-Willem Erisman noemde het rapport een stap in de goede richting.
Als iedereen positief is, zijn er twee mogelijkheden. Het onverzoenlijke is verzoend, of iemand heeft niet opgelet. Wie wel had opgelet was Jesse Klaver van Groen links. Hij zei dat de regering snel een extra ministerraad moest bijeenroepen, er een klap op geven en een strik om doen. De conclusie is duidelijk: Jesse begreep het en Sjaak niet.
