You can’t always get what you want

Je kunt niet altijd krijgen wat je wilt hebben. Dat zongen de Stones al in 1969. Dus geen landbouwakkoord voor Piet Adema. Hij had er alles op ingezet. Hij wilde het zo graag dat het bijna tastbaar werd. Hij moet er ‘s nachts van gedroomd hebben. Maandenlang hield hij alle vragen over eigenlijk alles af met de woorden dat gewacht moest worden op het landbouwakkoord. Of dat hetgeen de vragensteller wilde weten nu net zou worden geregeld in het landbouwakkoord. 

Er was teleurstelling bij de deelnemende partijen over het niet ontstaan van een akkoord. Teleurstelling niet in de laatste plaats, omdat dat op dat moment de gewenste reactie is. De vraag is natuurlijk of het heel erg vreselijk is dat er geen akkoord ontstaan is, als je naar het eindresultaat kijkt.

Gevraagd om een reactie zei de voormalig landbouwminister Henk Staghouwer: “Ik kan concluderen dat het nog steeds zo ingewikkeld is als negen maanden geleden”. Over het werk van zijn opvolger zei hij niets, en zo hoort dat ook. 

De voorganger van Sjaak van der Tak verstond die kunst helaas niet. Marc Calon ging bij Nieuwsuur uitgebreid in op het niet tot stand komen van een landbouwakkoord. “Niet slim”, noemde hij het besluit van Sjaak van der Tak om het overleg te staken. 

Sjaak van der Tak heeft goed gezien dat je beter geen akkoord kunt hebben dan een slecht akkoord dat LTO in de zaaltjes moet gaan verdedigen. Waarbij ze het risico zouden lopen dat de LTO-organisatie intern verdeeld raakt.  

Dat het kabinet inmiddels gevallen is – ook hier op een punt waar opnieuw gebleken is dat je niet altijd kunt krijgen wat je wilt hebben – heeft het gelijk van Sjaak van der Tak misschien wel bevestigd. 

Of Piet Adema nu nog verder kan werken aan een pakket maatregelen waarmee hij denkt de landbouw perspectief te bieden, is de vraag. Hij gaat daarover met de georganiseerde landbouw overleggen. Uitdrukkelijk niet onderhandelen zei hij tijdens het Kamerdebat over het mislukken van het landbouwakkoord. Daar zei hij ook dat het introduceren van grondgebondenheid van de melkveehouderij een vast bestanddeel van zijn voorstellen zal vormen. Het lijkt erop dat het reduceren van de veestapel een doel op zich is geworden. Voorstellen voor grondgebondenheid zullen invloed hebben op de grond- en pachtmarkt, en het boereninkomen. Te hopen is dat men dat in de Haagse burelen ook beseft. Daarnaast is te hopen dat daar ook het besef doorgedrongen is dat Nederland geen autarkisch eiland in de EU en de wereld is. Kostprijsverhogende maatregelen die niet gecompenseerd worden gaan de Nederlandse boer binnen de EU op achterstand zetten. 

Veel van wat Piet Adema nog kan doen zal afhangen van de vraag wat de Kamer controversieel zal verklaren. 

Piet Adema gaat ook werken aan een nieuw pachtrecht. Hij verwacht dat voorstellen in 2024 in de Kamer kunnen zijn. GroenLinks, VVD, PvdA en CDA werken ook aan een nieuw pachtstelsel.  BLHB, FPG, NAJK en LTO werken ondertussen gewoon verder aan voorstellen voor een nieuw pachtstelsel. Daar denken we in augustus mee klaar te zijn, want ‘You can’t always get what you want. But if you try some time you will find, you get what you need.’